Kral öldü, yaşasın yeni kral!

Meşhur sözdür başlıktaki. Tarihte, dünyanın farklı coğrafyalarında, lider yönetici değişimlerinde söylenen; söylenmese de fiilen yaşanan durumu özetler bu cümle. Bizim memlekette çoğunlukla eleştirel bakış açısıyla seslendirilir. Kralın yanında, yakınında olanların; kral öldüğünde (yani lider iktidardan ayrıldığında) yeni kralın yanına geçmelerini eleştirmek için kullanılır. İktidarda kim varsa, onun yakınında konumlananlar için… “Gelen ağam, giden paşam” misali…

Oysa öyle değildir, aslında bu değildir o sözün manası. Türkçeye “Kral öldü, yaşasın yeni kral” olarak geçen sözün Fransızcası “Le roi est mort, vive le roi!”dır mesela. Yani “Kral öldü, yaşasın kral!” ‘Yeni kral’ değil, ‘kral’… İngilizcesi de aynı: “The king is dead, long live the king!” “Kral öldü, yaşasın kral!” Kralın kim olduğuna değil, kraliyetin devamına vurgu yapılan bir söz aslında bu. Devlette devamlılığın esas olduğunu anlatan bir ifade. Bizim “Gelen ağam, giden paşam”dan farklı yani.

Her ne kadar söylendiği ilk dönemlerde ‘devlet/sistem’ öncelikli kullanılsa da, bugünün dünyasında, zaman içinde kazandığı anlam daha gerçekçi sanırım. Bugün bizim kullandığımız şekli yani. Hele Türkiye’de güncel duruma bakıldığında, kesinlikle öyle.

Somutlaştıralım… Cumhuriyet Halk Partisi’nde (CHP) genel başkan değişti. Şimdi izleyeceğiz, bakalım kimler “Kral öldü, yaşasın yeni kral” diyecek. İlk günden emareleri görmeye başladık bile bazılarında. Düne kadar yanında yer aldığı Kemal Kılıçdaroğlu hakkında “Kemal Bey iyiydi, hoştu ama…” diye başlayan cümleler kurmaya başlayanlar var daha şimdiden. Bu arada dikkat çekici bir nokta; yeni Genel Başkan Özgür Özel güzellemesi yapanların çoğu, Özel ile birlikte, hatta aynı cümle içinde, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu için de olumlu ifadeler kullanmayı ihmal etmiyor. Bilmem anlatabiliyor muyum?

Güncel olduğu için CHP’den örnek verdim. Aynı durum diğer siyasi partiler için de geçerli. İstisnasız, hepsi için. Bunca yıldır çok örneğini gördük, izledik. Hep öyle oldu. Ve eminim, bundan sonra da durum değişmeyecek. Bugüne kadar olduğu gibi yine krallar, kraliçeler değişecek ama ‘kraldan çok kralcı’ modeli hep var olacak. Bizde böyle…