Giriş
Sanat, insanın, sınırlarının nereye varabileceğini ya da ne kadar sınırsız olabileceğini gösterme şansı olan en özgür alan bence. Galerilerde, müzelerde, sergilerde saatlerce zaman geçirip eserlerden büyülenirken bir yandan onu üreten kişinin ruh halini, düşünce süreçlerini tahmin etmeye çalışmak bana göre 10/10 aktivite. Bu hafta 18. edisyonu düzenlenen dev sanat etkinliği Contemporary İstanbul (CI) başladı. 26 Eylül’deki ön gösteriminde tüm sergileri gezmeye çalıştım. En çarpıcı bulduğum iki eser de interaktif olanlardı ve ikisinin arkasında da yapay zeka imzası vardı. Önünden geçerken ses çıkararak dikkat çeken bir eser, tam olarak yetişkinler için düşünülmüş bir oyuncaktı. ABD merkezli Breakfast Studio’nun tasarımı bu eser, harekete duyarlı manyetik pullarla donatılı. Karşısındaki insanın hareketlerini bir ayna gibi yansıtıyor. Bunu yaparken de her farklı hareketi ve pozu anlık bir heykele dönüştürüyor. Breakfast, robotik kinetik sanatçı ikilisinin adı.
BİLGİ ÇAĞI SANATI
Bilgisayar bilimi ve makine mühendisliği ile eğlenceli ve çarpıcı estetiğin bir karışımını kullanıyorlar. Sanatçı Ahmet Rüstem Ekici’nin hazırladığı ‘Hayal Perdesi’ adlı deneyimde de yapay zeka teknolojisi hakim. Ekici’nin eseriyle, CI’dan bir önceki gece Fairmont Quasar Istanbul’daki davette tanıştım. Önce bir uygulama indirdik. Sonra onun kamerasını açtık ve Ekici tarafından gece, gündüz, mevsim ve gökyüzü motifleriyle tasarlanan sanat eserlerini inceledik. Örneğin bize hediye edilen fularlar ve mendillere bu uygulama kamerasından bakınca hepsi canlandı! Yani giyilebilir sanatı bizzat deneyimledik. CI’da da otelin standını ziyaret ettim. Burada bizi bir masal deneyimi bekliyordu. Kamerayı duvarlara ve tavana tuttuğumuzda ekran canlanıyor ve bize masal üretiyordu. Yapay zekanın damga vurduğu 2023’te bu eserlerin modern sanatın en sembolik örneklerinden olduklarına inanıyorum. İzleyicileri fiziksel, dijital, küresel ve mahrem arasındaki ilişkinin yanı sıra Bilgi Çağı’nda insan bedenleri ve teknolojik yenilikler arasında gelişen ilişkiler üzerine düşünmeye davet ediyorlar. Sanatın davetkarlığına hizmet ediyorlar.
Mimaride sürdürülebilirlik: Altı çöp fırını üstü kayak pisti
Bu bir çevrecilik yazısı değil öncelikle. Mimari ve mühendisliğin insanlığı kurtarmadaki işlevini bir örnekle anlatacağım. Çöp fırını olan bir bina, dev bir cazibe merkezine dönmüş durumda. Danimarka’nın başkenti Kopenhag’da açılan enerji santrali üzerinde kayak ve tırmanış yapılabiliyor. Hatta dünyanın en yüksek yapay tırmanma duvarı da var. Bir yandan da bu santralde kentin atıkları enerjiye dönüştürülüyor. Adı: Copenhill (Copen Tepesi). Bir mimarlık şirketi bu başarıya ulaşmak için insan yapımı 100 metrelik bir dağ yaptı.
KENDİ KARINI ÜRETİYOR
Düz bir kent olan Kopenhag’daki en yüksek yerlerden biri burası. Burada, bir atık santralinden beklemeyeceğiniz sosyal etkinlikler düzenleniyor. Yakılan çöplerden çıkan enerji ile 90 bin haneye elektrik ve ısıtma sağlanıyor. Bacalarından çıkan duman aslında su buharı ve bu buhar, soğuk günlerde kara dönüşüyor. 450 metrelik pistte, gerçek bir kayak keyfi yapılabiliyor. Sürdürülebilirlik sistemleri doğru yönetildiğinde nasıl da insanların kaçtığı, sıkıcı bulduğu değil, dahil olmak istediği bir farkındalık yaratıyor!
