Giriş
Bebeklere demir ilacı neden verilir? Bebeklere demir ilacı ne zaman verilmeye başlar?
Bebeklerin doğduktan belirli bir süre sonra demir takviyesi alması gerektiğini öğrenen ebeveynlerin birçoğu şaşırır ve paniklemeye başlar. Aslında bu beklendik ve normal bir durumdur. Peki, bebeklere demir ilacı neden verilir? Bebekler kaçıncı ayında demir ilacı kullanabilir? Bebeklerde demir ilacı kullanımı hakkında merak edilenler...
ANEMİ (KANSIZLIK) NEDRİ? ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN KANSIZLIK TİPLERİ NELERDİR?
Kansızlık, kan değerlerinin yaş ve cinsiyete göre belirlenen sınırların altında olmasıdır. Çocuklarda en sık görülen kansızlık tipi demir eksikliği anemisidir. Bununla birlikte B12 vitamini eksikliği, folik asit eksikliği, talasemiler, kan hücrelerinin yapım eksikliğine bağlı anemi sık görülen diğer anemi tipleridir.
DEMİR EKSİKLİĞİ HANGİ YAŞ GURUBUNDA DAHA SIK GÖRÜLÜR? BELİRTİLERİ NELERDİR?
Her yaş grubunda kansızlık ortaya çıkabilir. En sık 4 ay ile 3 yaş arasında görülür. Adölesan (ergenlik) dönemde kızlarda ortaya çıkabilir. Bu dönemlerin ortak özelliği hızlı büyüme ve yetersiz demir alımıdır. Başlıca bulgular: Solukluk, çabuk yorulma, toprak yeme, tırnakların kırılması, saçların dökülmesi, gelişim geriliği, huzursuzluk ve uyku düzeninde bozulma, sık hastalanma ve zeka geriliğidir.
Kansızlık; Önlenebilir zeka geriliğinin önemli bir sebebidir. Özellikle ilk bir yıl çocuklarda beyin gelişiminin en hızlı olduğu dönemdir. Bu dönemde kansızlık açısından çocukların dikkatli bir şekilde takip edilmesi gerekir.
DEMİR EKSİKLİĞİNİN İLERLEMESİNİ ÖNLEMEK İÇİN BEBEKLİK DÖNEMİNDEN İTİBAREN BESLENME NASIL OLMADIR? DEMİR AÇISINDAN SENGİN BESİNLER NELERDİR?
Her bebek ilk 6 ay mutlaka anne sütü ile beslenmelidir. Hatta mümkünse 2 yaşına kadar anne sütüne devam edilmesi gerekir. Annede eğer kansızlık varsa demir ilacı kullanması anne sütünden bebeğe de geçeceğinden kansızlık gelişimini engelleyebilir. Ek gıdaya geçilirken bebeğe demirden zengin besinler vermek gerekir; Yumurta sarısı(günde bir tane mutlaka), köfte, bulgur pilavı, nohut, fasulye, mercimek çorbası, tarhana çorbası ve kıymalı sebze yemeği bebeğin ayına uygun bir şekilde verilmelidir.
Bu arada bir yaşından önce inek sütü verilmemelidir. 1 yaşından sonra da dikkatli bir şekilde verilebilir. Ancak inek sütü tüketildiğinde demir eksikliği anemisine sebep olmaktadır.
PEKMEK KANSIZLIĞI TEDAVİ EDER Mİ?
Pekmezin elbette kansızlığa faydası vardır. Ancak tek başına tedavi edecek kadar bir etkisi bulunmamaktadır. Destekleyici etkisinden faydalanmak üzere dut ya da üzüm pekmezi verilebilir. En faydalı olanları eski geleneksel yollarla üretilen dut ya da üzüm pekmezidir.
HER ÇOCUĞA RUTİN OLARAK TEST YAPTIRMAK GEREKİR Mİ? NE ZAMANLAR YAPTIRILMALI?
Yaşamın ilk yılında bir kez mutlaka tam kan sayımına bakmak gerekir. Ülkemizde her bebeğe sağlık bakanlığının önerisiyle zamanında doğmuş olan bebeklere 4. Ayda rutin olarak demir damlası başlanıyor. Eğer bebek zamanından önce(prematüre) doğmuş ise daha erken dönemde başlanır. Bunun sebebi anneden bebeğe geçmiş olan demir deposunun azalmaya başlamasıyla birlikte kansızlık gelişmesidir.
DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ NASIL TEŞHİS EDİLİR VE TEDAVİSİ NASIL?
Çocuklarda demir eksikliğini tespit etmek için kan sayımı ve ferritin yani demir deposuna mutlaka bakmak gerekir. Ferritin ve hemoglobin değerinin düşük olması demir eksikliği anemisinin önemli bir göstergesidir.
Demir eksikliği anemisi olan çocuğun yaşına göre demir damlası ya da şurup şeklinde verilir. Aneminin derecesine göre 3 aya kadar tedaviye devam edilmesi gerekebilir. Eğer 1. Ay sonunda tedaviye yanıt yok ise; ya ilaç yeterli dozda kullanılmamıştır ya da altta yatan farklı bir sebep vardır. Hastanın tekrar değerlendirilmesi gerekir.
DEMİR EKSİKLİĞİ İŞTAHSIZLIK YAPAR MI?
Kansızlık iştahsızlığın önemli bir sebebidir. İştahsız çocukları kansızlık açısından mutlaka değerlendirmek gerekir. Ancak iştahsızlığın tek sebebi kansızlık değildir. Kan değerlerine yani laboratuvar sonuçlarına göre değerlendirmek gerekir. Kan değerleri normal ise iştahsızlığın diğer nedenleri düşünülmelidir.
EMZİREN ANNELER DEMİR TAKVİYESİ VE B12 VİTAMİNİ TAKVİYESİ KULLANMALI MI?
Annelerde gebeliğin son evresi ve gebelik sonra loğusalık döneminde beslenme düzenine son derece dikkat etmek gerekir. Aksi takdirde kansızlık ortaya çıkabilir. Anneler genellikle kendilerinden önce bebeklerini düşündükleri için bu durumun ortaya çıkması yüksek bir ihtimaldir. Anne sütündeki demir ve B12 düzeyini arttırmak için annelere takviye vermek gerekebilir.
DEMİR İLACININ YAN ETKİLERİ VAR MI?
Demir ilacı kullanımı sırasında
- Dişleri koyu renge boyar
- Kaka rengini siyaha boyayabilir
- Kabızlık ve gaz şikayetini artırabilir.
- Bulantı ve kusma olabilir. Aç iken yani iki öğün arasında verilmesi gerekir.
KANSIZLIK AŞI OLMAYA ENGEL MİDİR?
Hayır, hiçbir şekilde kansızlık aşı olmaya engel bir durum değildir. Kemoterapi alan hastalar, immünsupresif dediğimiz kotrizol gibi ilaçları kullanan kişiler geçici bir süre aşı olmamalıdır.
