A. Yavuz Kocaömer Rusya-Ukrayna savaşında engelli olarak hayatta kalmak-2
HABERİ PAYLAŞ

Rusya-Ukrayna savaşında engelli olarak hayatta kalmak-2

Bildiğiniz gibi geçtiğimiz hafta Rusya- Ukrayna arasındaki savaş nedeniyle Ukrayna’da büyük mağduriyet yaşayan engellilerin dramına mercek tutmaya çalıştık. Bunu da, savaşın acısını iliklerine kadar hisseden Ukraynalı engelli aktivist, sivil toplum savunucusu, ‘Haklar İçin Mücadele’ isimli sivil toplum örgütünün Proje Koordinatörü Tetyana Herasymova’nın yaşadıklarını kendi ifadeleriyle gözler önüne sermeye gayret ettik.

Herasymova’nın yaşadıklarını kaleme alan ise Ukraynalı ödüllü gazeteci Anna Romandash’dı. Bu yürek burkucu hikâyeye bu hafta da devam ediyoruz. Rusya, Ukrayna’yı kapsamlı bir işgale başladığında, Herasymova’nın örgütü portföyüne yeni ve önemli bir proje eklemişti: Savaş bölgesinde sıkışıp kalmış engellileri tahliye etmek. Haklar İçin Mücadele örgütü, Ukrayna’nın ve dünyanın farklı bölgelerindeki meslektaşlarından tahliye taleplerini kabul etmeye başladı. İnsanlar telefon veya e-posta yoluyla ekibe ulaşabilir, durumlarını ve ihtiyaçlarını açıklayabilir ve ardından Haklar İçin Mücadele bir tahliye ayarlayabilir veya başka bir destek gönderebilir.

Haberin Devamı

Rusya-Ukrayna savaşında engelli olarak hayatta kalmak-2

Bazı bölgelere yoğun çatışmalar nedeniyle ulaşılamadığı için kurtarma ekipleri kurmak her zaman mümkün olmuyordu ve bazen insanlar fikir değiştirip tahliye etmemeye karar veriyordu. Bu durumu “İnsanlar korkuyor ve karar vermeleri uzun sürüyor” diye açıklayan Herasymova, “Yeni evlerinin erişilebilirliği konusunda endişeleniyorlar ve zihinsel engelli insanlar kalabalık sığınaklarda kalmakta zorlanıyor” diye konuşuyor. Tahliyeleri koordine etmek karmaşıktır, çünkü ayrılmanın güvenli olduğu bir an bulmanız gerekir ve bu fırsat penceresini beklemek haftalar alabilir. Büyük grupları tahliye ederken, özellikle zor olabilen uygun ulaşım aracını bulmak da gereklidir.

Herasymova ve ekibi aynı anda 10 ila 30 kişiyi kurtarmak zorunda kaldı. STK için bundan daha önemli bir şey mümkün olmazdı. Bu önemli tahliyeler istisnaydı. Haklar İçin Mücadele, bireylere yardım etmeye ve onlara eşlik etmeye odaklanan bir sivil toplum örgütü. Herasymova, “Bu zor, çünkü tahliye edilenlerin nereye nakledileceği ve nerede barındırılacağı konusunda uluslararası bir anlaşma gibi, bir miktar devlet desteğine ihtiyacınız olacak; yeni bir yerde hayatlarının nasıl olması gerektiği üzerine” dedi.

Haberin Devamı

'ÇOK ACI ÇEKTİK'

Herasymova, çoğu Ukraynalının, özellikle işgalin başlangıcında, çok az devlet müdahalesi veya yardımı ile tahliye edildiğini açıkladı. Zamanla tahliyeler daha organize hale geldi, ancak öncelik her zaman çocuklu kadınların oldu. Herasymova, “Kurumlardan çocukların devlet eliyle tahliyesi var, ancak akıl hastanelerinde yetişkinler için neredeyse hiç yok. Bunun da üzerinde çalışıyoruz” diye devam etti.

Herkesi tahliye edemeyebildiklerini kaydeden aktivist, “Kavurucu noktalardan aynı anda çok fazla talep aldığımız için insanları tahliye etmeyi başaramadığımız durumlar oldu. Gönüllülerimiz başkalarını tahliye etmek için yolda öldürüldüğünde ise çok acı çektik” diyerek savaşın vahşi yüzünü ortaya koydu. “Bu bir savaş, her tahliye tahmin edilemez” diye devam eden Herasymova, “Her şeye hazırlanamazsınız. Artık insanları Donetsk bölgesinden tahliye edebiliyoruz ve bundan memnunuz” diye konuştu. İstilaya beş ay kala ekip tahliye planını geliştirdi.

Haberin Devamı

Kırktan fazla düzenli gönüllü ve zaman zaman yardım edebilecek kişilerden oluşan bir ağla işi koordine etmek daha kolay hale geldi. Şimdi kuruluşun yaklaşık 20 çalışanı var, erişilebilirliği teşvik etmek ve Ukrayna’daki engellilerin haklarını savunmak gibi diğer projelerle geri dönüyor.

GÖZARDI EDİLİYORLAR

“Ukrayna’nın yeniden inşası konusunda hükümetle neye ihtiyacımız olduğunu konuştuğumuz çalışma gruplarının üyeleriyiz” ifadelerini kullanan Herasymova ve meslektaşları hükümet toplantılarına katıldığında, daha fazla katılım ve erişilebilirlik için lobi yapıyorlar. Temsil söz konusu olduğunda önemli bir eşitsizlik var çünkü engelli insanlar karar vericiler tarafından gözardı ediliyor. Ukrayna’da 2.7 milyondan fazla insanın bir engeli var, ancak bu nadiren siyasi güce dönüşüyor. Herasymova, “Uzun bir rekabet olduğu için karar verici ve politikacı olan çok az sayıda engelli var ve siz genellikle ciddi bir şekilde algılanmıyorsunuz” diye açıklıyor. Herasymova sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Kurumlarla ilgili bir sorun var, çünkü engellileri uzak tutmak daha kolay, bu nedenle iyi eğitime erişimleri olmayacaktı ve bu pek çok insanı dışlıyor. Bir engelli, eğitim ve iş sahibi olabilmek için üç kat daha fazla çalışmak zorundadır. Her yaşam evresi, belirli bir hedefe kadar savaşamayan daha fazla insanı ortadan kaldırır.” Herasymova, savaştan sonra daha kapsayıcı bir Ukrayna için bir baskı olacağını umuyor çünkü engellilik sorunu daha önce neredeyse görünmezdi. Genç kadın bu konuda da şunları söyledi:

Rusya-Ukrayna savaşında engelli olarak hayatta kalmak-2

“Ukrayna’nın yeniden inşası hakkında konuştuğumuza göre, tüm konu ve konularda engellilerin olmaması çok üzücü. Herkes için kolay ve erişilebilir olan yeni bir Ukrayna’yı yeniden inşa etmeliyiz. Bunu baştan yaparsak, daha sonra bir şeyleri değiştirmemize gerek kalmayacak. Örneğin; bir kasaba inşa edersek, erişilebilir olmalı. Bir tahliye olursa, tahliye edilenler arasında engellilerin olacağını anlamalıyız. Evden çıkamayan engelli insanlara destek olmamız gerekiyor. Bütün bunlar düşünülmeli. Engellileri tüm aşamalara dahil etmeli ve Ukrayna genelindeki toplulukları dahil etmeliyiz.”

EMPATİ ÖNEMLİ

Herasymova için sakatlık temsili sadece bir sorundan ibaret değil. Devletin, sivil toplumun ve ortalama Ukraynalıların birlikte çalışmasını gerektiren ve tüm vatandaşlara özen gösterme ve onları güçlendirme ihtiyacını kabul eden karmaşık bir meseledir. Herasymova, “Engelliler hakkında çok küçük yaşlardan itibaren konuşmalıyız” diyerek sözlerini tamamladı.

Sıradaki haber yükleniyor...
holder