Giriş
Yarından sonra, hepimizin 100’üncü doğum günü. Bu ‘cumhuriyet’ 100 yaşına basıyor pazar günü.
Emperyalist dünyaya karşı, silah arkadaşları ve milletiyle birlikte verdiği İstiklal Savaşı’nı zaferle tamamlayan Mustafa Kemal Atatürk’ün bu ülke insanına hediye ettiği, ‘en büyük eseri’nin 100’üncü yıldönümü…
Bu özel günde, Atatürk’ün cumhuriyet anlayışını özetleyen sözlerini bir kez daha hatırla(t)makta fayda var.
*
Mustafa Kemal “Türk milletinin en büyük kazanımı” olarak gördüğü cumhuriyet için bakın neler söylemiş:
- Cumhuriyet, milli egemenliğin tecellisidir. Milletin bizzat kendi kendini yönetmesidir.
- Cumhuriyet, yüksek bir idare şeklidir. İdare edenler halk tarafından seçilir. Halk, kendi kendini yönetir. Cumhuriyetimizin temeli milli egemenliktir. Milli egemenlik, kayıtsız şartsız milletindir.
- Cumhuriyet; demokrasinin, milli egemenliğin, adaletin, eşitliğin, özgürlüğün, laikliğin, çağdaşlığın, bilimin, ilerlemenin ve refahın simgesidir.
- Cumhuriyet, fikir serbestliği taraftarıdır. Samimi ve meşru olmak şartıyla her fikre hürmet ederiz.
- Ey yükselen yeni nesil! İstikbal sizsiniz. Cumhuriyeti biz kurduk, onu yükseltecek ve yaşatacak sizsiniz.
- Cumhuriyet; fikren, ilmen, fennen, bedenen kuvvetli ve yüksek karakterli koruyucular ister.
- Türk milletinin karakterine ve adetlerine en uygun olan idare, cumhuriyet idaresidir. Cumhuriyet, Türk milletinin sonu gelmez saadeti için kurulmuştur.
*
Biliyorsunuz, Nutuk ‘Gençliğe Hitabe’ ile sona erer. Bu yazıyı da o metin ile bitirmek gerek:
“Ey Türk gençliği! Birinci vazifen; Türk istiklalini, Türk cumhuriyetini, ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir.
Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin en kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi seni bu hazineden mahrum etmek isteyecek dâhilî ve haricî bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklal ve cumhuriyeti müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için içinde bulunacağın vaziyetin imkân ve şeraitini düşünmeyeceksin. Bu imkân ve şerait, çok namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklal ve cumhuriyetine kastedecek düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın bütün kaleleri zapt edilmiş, bütün tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha elim ve daha vahim olmak üzere, memleketin dâhilinde iktidara sahip olanlar, gaflet, dalalet ve hatta hıyanet içinde bulunabilirler. Hatta bu iktidar sahipleri, şahsi menfaatlerini müstevlilerin siyasi emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakruzaruret içinde harap ve bitap düşmüş olabilir.
Ey Türk istikbalinin evladı! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi vazifen, Türk istiklal ve cumhuriyetini kurtarmaktır. Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur.” *
*
Yaşasın 100 yaşına basan Türkiye Cumhuriyeti!
