Giriş
Blaise Pascal’ın babası matematikle ilgilenen bir hukukçuydu. Bundan dolayı Pascal küçük yaştan itibaren matematiğe ilgi duydu. Babası, onun önce Latince ve Yunanca öğrenmesini istedi. Pascal dil dersleri yanında matematik ile de ilgilendi. Henüz 11 yaşında iken titreşen cisimler ve sesler hakkında bir makale yazdı. 12 yaşında iken bir üçgenin iç açılarının toplamının iki dik açıya eşit olduğunu kanıtladı. ‘Pascal Teoremi’ olarak bilinen konikler hakkındaki çalışmasını 16 yaşında tamamladı. Bu makaleyi inceleyen Descartes “Bunu 16 yaşındaki çocuk yazamaz, babası yazmıştır” dedi.
Pascal’ın babası makaleyi oğlunun yazdığına Descartes’i zor ikna etti. Babası vergi toplama görevine atanınca, hesapları tutmakta zorluk yaşadığı için Pascal ona mekanik bir hesap makinesi yaptı. Pascal, matematik konularının tartışıldığı Merssenne Akademisi’ne çocuk yaşta kabul edildi. Pascal yalnızca teorik bilimlerde değil, pratik ve deneysel bilimlerde de yetenekli bir araştırmacıydı.
23 yaşında, Toricelli’nin atmosfer basıncı ile ilgili çalışmasını inceledi ve yükseğe çıkıldıkça hava basıncının azaldığını gösterdi. Bilim dünyası, Pascal’a duyulan saygı nedeniyle, basınç birimine Pascal adını verdi. 25 yaşında felsefe ve dine yöneldi, 39 yaşında hayatını kaybetti.
***
Pascal, 39 yıllık kısa yaşantısına birçok başarıyı sığdırdı. Pascal’ın düşünceleri etkileyiciydi ancak yine de etrafındaki insanları fikirlerine inandırmakta güçlük çekti. Ona inanmayan kişilerin başında Descartes geliyordu. Pascal, “Düşünceler” adlı eserinde “Hem hakikatten hem de hakikati bize söyleyen insanlardan nefret ettiğimiz doğru değil mi, kendi lehimize bizi aldatanlardan hoşlandığımız ve olduğumuzdan farklı görünerek bu insanlar tarafından takdir edilmek istediğimiz doğru değil mi?” diyor. Pascal, insanların fikirlerini değiştirmenin etkili yolunu bulmaya çalıştı. Pascal’a göre insanlar genellikle başkalarının aklıyla değil, bizzat kendilerinin keşfettiği nedenlerle daha sağlam ikna olurlar.
***
Birisine hatalı olduğunu göstermek istediğimizde, onun konuya hangi açıdan yaklaştığını anlamak durumundayız. Çünkü onun bakış açısına göre düşündüğü şey kendisi için doğrudur; ona bakış açısında yanlış olan yönü göstermemiz gerekir. Böylelikle kişi hatalı olmadığını, yalnızca olayı tüm açılardan değerlendiremediğini anlamış olur.
O zaman da rencide olmaz. Zira, insanlar hatalı olmayı sevmez; bu da muhtemelen, insanın doğal olarak her açıya vakıf olamamasından ve aklının algıladığı şeyin her zaman doğru olduğunu sanmasından kaynaklanır. Pascal, başkalarının hatalı görüşlerini değiştirmenin en etkili yolunun, onların kendini beğenmişlik kalesini bombalamak değil, inançlarının arka kapısından içeriye sızmak olduğunu söyler. Pascal, ikna yöntemini empatiye dayanan bir unsur olarak ele alıyor.
Bu fikre modern zaman psikologları da katılıyor. Birinin fikrini değiştirmek istediğinizde yapmanız gereken, savundukları şey konusunda daha fazla inat etmelerini engellemektir. Bunu, haksız olduğu yerleri söyleyerek başaramazsınız. Ancak işbirliği yapmaya başlar ve farklı bakış açılarını gösterirseniz, karşınızdaki kişiyi ikna etmeniz daha kolay olur.
