Giriş
Yardım etmek, yardım etmek istemek yetmiyor. Kime, nasıl ve ne kadar yardım edeceğini de bilmek gerekiyor. Yoksa verdiğiniz şey tamamen heba olabilir. Hatta o kadar ki, gittiği yere büyük zarar bile verebilir.
KAYNAK İSRAFİ OLDU
Bana bunu hatırlatan, deprem bölgesine yapılan yardımlar. O dönem hepimiz bir anda iyi niyetle elimizi taşın altına koyduk ve elimizden ne geliyorsa onu gönderdik. Ama ne var ki bu yardımların birçoğu -sahadaki felaketin büyüklüğünün de etkisiyle- koordinasyon ve iletişim eksikliğinden dolayı yerine ulaşmadı. Dahası; yerlere yığılan yardım paketleri hem sokakları tıkayarak araçların girişini engelledi. Hem görüntü kirliliği oluşturarak oradaki travmayı daha da arttırdı. Hem de devasa kaynakların israfına yol açtı.
KADIN GİRİŞİMCİLER
Tam da buradan yola çıkarak Habitat Derneği duruma el atmış. Yönetim Kurulu Başkanı Sezai Hazır’ın harekete geçmesiyle birlikte, dernek afet bölgesinde kullanılmayan, atık haline gelen kıyafetleri ve kumaşları bir çatı altında toplamış. Bunları geri dönüştürebilecek markalarla işbirliği yapıp giysi, çanta ve oyuncaklara dönüştürmüş. Bu geri dönüşüm sürecine de bölgenin kadın girişimcilerini ve kooperatiflerini dahil etmiş. Üstüne bir de unutulmaya yüz tutmuş kültürel mirasımızı işin içine katarak; ortaya çıkan değeri kat be kat arttırmış. Ortaya çıkan ürünlerin satılmasıyla elde edilen gelir de tamamen o kadın üreticilere gitmiş ve gitmeye devam ediyor. İşte hakiki ‘döngüsellik’ tam da bu anlama geliyor.
ATIKLARDAN KIYAFET-ÇANTA
Habitat Derneği “Fazlan Vitrinde” kampanyasıyla Swatch-Loop, Heartish, Bangu, Organic Sisters Toy ve Eğitsel Oyunlar Akademisi ile işbirlikleri kurmuş ve bu çerçevede muazzam bir Türkiye projesini hayata geçirmiş. Yıllardır tekstil sektöründeki atık kumaşları teknolojik altyapısıyla takip eden ve nerede-nasıl değerlendirileceklerini analiz eden Swatch-Loop markası; deprem bölgesinden toplanan tüm atık kumaşları ve atık giysileri geri dönüşüm için hazırlamış.
Sürdürülebilir yöntemlerle üretim yapan bir moda markası olan Heartish de bunları kullanıp kendi tasarımını katarak yeni kreasyonlar yaratmış. Gaziantep’e özgü kutnu kumaşını (yalnız Gaziantep’te dokunan ipekli bir dokuma türü) yaşatmak için ondan çantalar üreten Bangu da bu atık kumaşları ama özellikle kot pantolonları kullanarak çantalar yapmış. Çocuklara zarar vermeyen malzemelerden doğal-organik oyuncaklar üreten Organic Sisters Toy da deprem bölgesindeki çocuklar için bu atıkları kullanarak çeşitli oyuncaklar yaratmış.
YÜZDE 100 GERİ DÖNÜŞÜM
“Tüm bu markaları bir araya getirerek çok büyük miktarda atığı geri dönüştürdük ve satışa çıkardık. Hâlâ bu ürünler online olarak bu markaların web sitelerinde satılıyor. Aynı zamanda görüşmekte olduğumuz birçok bilinen marka da kendi mağazalarında bunları promosyon ürünü olarak satmaya başlayacak çok yakında. Destek olmak isteyenler derneğimizin iletişim bilgilerinden bize ulaşabilirler” diyor telefonda görüştüğüm Habitat Derneği’nde Proje Yöneticisi olan Hasan Basri Cihan. “Tabii ki bu atıkları yüzde 100 kullanamadık, çünkü hepsi geri dönüşüme uygun değildi. Bu kullanılamayan kumaşları da tekstil atıkları toplayan geri dönüşüm firmalarına verdik” diyerek yüzde 100 geri dönüşümü hedeflediklerini anlatıyor. Dahası; Bangu markası kutnu kumaşından çanta yaparken kullanamadığı küçücük parçaları bile, bölgeden gelen kot pantolonlardan çanta yaparken üretimde kullanmış. “Düşünün Organic Sisters Toy sadece 2 adet x-large tişörtten tam 8 adet oyuncak üretti. Yani hiç önemsemediğimiz o en küçücük parçalardan bile büyük mutluluklar çıkardık” diye çok vurucu bir mesaj veriyor Hasan Basri Bey.
YEREL DEĞERLERLE
Deprem bölgesinin atıkları, kültürel mirası canlandırmaya da vesile oluyor bu kampanya sayesinde. Hatay’da Defne Belediyesi’ne ait olan; nesli tükenmek üzere olan ipek böceklerini yaşatmaya çalışıp ipek dokumacılığı yapan Kozaevi’nden aldıkları kullanılmayan kumaşları da üretim sürecinde kullanmışlar. Satışlardan elde edilen gelirin bir kısmıyla da buranın dikiş makinesi gibi ihtiyaçlarını karşılayarak, yerel değerlerin devamına katkıda bulunmuşlar. Tüm bu süreci bölgedeki çocuklara da aktarmak istemişler. Üretilen oyuncakları verirken, Eğitsel Oyunlar Akademisi’nin hazırladığı eğitici oyunlarla o oyuncakların nasıl dönüştürüldüğünü yani döngüsel ekonomiyi-geri dönüşümü anlatmışlar. Kısaca balık vermek yerine onlara balık tutmayı öğretmişler aslında. Ki bu birlik bilincinin yayılması için ihtiyacımız olan tam da bu. Ve tabii asıl ihtiyacımız ise, o en küçücük parçayı bile küçümsememek. En küçükten büyük mutluluklar yaratabilmek. Bunu yapan ve yayan Habitat’a ve adı geçen tüm markalara sonsuz teşekkürler…
