Ramazan ayında kaşık kaşık yiyin! Kabızlığı, şişkinliği, hazımsızlığı bitiriyor

Modern tıbbın kurucusu sayılabilecek Hipokrat 2 bin yıl kadar önce “Bütün hastalıklar bağırsakta başlar” demiştir, son yıllarda yapılan araştırmalar onun ne denli haklı olduğunu ispatlar niteliktedir. Peki bağırsak sağlığı denilince son yıllarda oldukça sık duyduğumuz mikrobiyota ne demek? Öncelikle onu tanımlayalım. İnsan mikrobiyotası; insan vücudunda çeşitli bölgelerde yaşayan ve insan hücresi olmayan bakteri, mantar, virüs ve protozoonların (tek hücreli mikroskobik canlılar) toplamıdır.İşlevleri göz önünde bulundurulduğunda artık yeni bir organ kabul edilmektedir. Vücudumuzda bulunan bu canlıların sayısı insan hücresi sayısının yaklaşık 10 katıdır. Sadece bağırsaklarımızda 100 trilyon kadar canlı bakteri bulunmaktadır. Her insanın vücudunda hem dost hem de düşman bakteriler vardır. Sağlıklı kabul ettiğimiz bir insanın vücudunda dost bakteri sayısı daha fazladır ve bu oran yaklaşık olarak 80/20 gibidir.İnsan vücudu birçok işlevi tek başına yerine getiremez. Örneğin mikrobiyotamız; besinlerin sindirimi, bağışıklık sistemimizin desteklenmesi, bazı vitaminlerin üretimi, bağırsak sağlığı, ideal kilonun korunması, vücuttaki inflamasyonun (iltihaplanma) önlenmesi, beynin bazı faaliyetleri gibi çok önemli yaşamsal olaylarda önemli rol sahibidir. İnsan, vücudundaki bu mikroorganizmalara bağımlıdır. Onlar olmadan yaşamını sürdüremez. AntibiyotiklerYanlış beslenme (şekerli-nişastalı besinler, trans yağlar, tatlandırıcılar, alkol, işlenmiş besinler)Stres UykusuzlukSık kullanılan ilaçlar, antidepresanlar, kaygı gidericiler, antasitler, ağrı kesicilerModern yaşam tarzıÇevre kirliliği ve kimyasallarGenetiği değiştirilmiş organizma (GDO) içeren mısır-soya gibi gıdalar Sindirim sistemi: Gaz, şişkinlik, reflü, hazımsızlık, kabızlık-ishal, mide yanmasıMetabolizma: Bağırsaklardaki şekerle beslenen kötü bakterilerin sayısının artması.Deri: Akne oluşumu, egzama vb.Beyin: Depresyon, uyku sorunları, anksiyete, düşünce bulanıklığı.Hormonlar: Yüz kızarması, cilt sorunları, uyuyamama, duygu durumu dalgalanması.Bağışıklık sistemi: Sık sık hasta olma, geç iyileşme, alerjiler.Genel şikayetler: Yorgunluk, kas ağrısı, eklem ağrıları, kilo artışı, bağırsak duvarının hasarı. Rusya’da 19. yüzyıl sonlarında sorun olan tifo, dizanteri, kolera gibi bağırsak enfeksiyonlarının Kafkasya’da yaşayan topluluklarda fazla görülmediği saptandı. Nedeni fermente süt ürünleri olan yoğurt, kefir ve kımızın fazla tüketilmesiydi. Daha sonra bu yiyeceklerin içerisinde bulunan ve asit üreten bu bakterilerin neler olduğu belirlendi ve bu bakterilerle yoğurt ve kefir gibi ürünlerin üretimi sağlandı. Ekşi mayalı tam tahıllı ekmek canlı probiyotik bakteri içermez. Evet fermente bir besindir ve bağırsaklar için yararlı ancak bu onu probiyotik bir besin yapmaz. Tüm bu yararlı bakteriler pişirme ile ölürler.Yani bağırsak sağlığı için diğer ekmeklere kıyasla daha yararlıdır, fakat probiyotik değildir. Ekşi mayalı ekmek, turşu, boza, tarhana, kimchi, miso, zeytin gibi yiyeceklerdeki mikroorganizmalar probiyotik etki gösterebilir ancak yararları ile ilgili yeterli çalışma yok. Fermente yiyecekler de bağırsaklar için oldukça faydalıdır, ancak turşu ve diğer salamura besinlerin tuz içeriğinin yüksek olduğu ve sağlık açısından tavsiye edilirken bu özelliğine dikkat edilmesi gerekir. Yoğurt ve kefir gibi fermente besinler ise aynı zamanda probiyotik özellik gösterirler. Probiyotik bakterilerin bağırsakta çoğalmasını sağlayan birçok faktör vardır. Bunlardan en önemlisi anne sütü ile beslenmedir.Probiyotikler, kalın bağırsağımızda bulunan zararlı bakterilerin çoğalmasını ve bu zararlı canlıların bağırsak duvarımıza tutunmasını engelleyen yararlı ve canlı mikroorganizmalardır.Probiyotiklerin en önemli özelliği canlı bakteriler olmalarıdır. Bu neden önemli derseniz probiyotik olarak anılan birçok besin aslında sadece fermente besinler ve çoğu gerçek anlamda probiyotik tanımına uymuyor. İnsan orijinli olmasıZararsız ve güvenilir olmasıYüksek oranda canlı mikroorganizma içermesiSindirim sisteminde canlı kalabilmesiMide asidi ve safraya dayanıklı kalmasıİyi çoğalma özelliğine sahip olmasıBağışıklık sistemini uyarabilmesiKısa süreli olsa bile bağırsakta kolonize olabilmesi ve doğal floraya adapte olabilmesiAntimikrobiyal ve antimikrobal madde üretebilmesiİnsan sağlığına yararlı etkiler oluşturabilmesi. Kalın bağırsaktaki mikroorganizmaların çoğalmasını veya aktivitesini artıran insan veya hayvan sağlığını olumlu yönde etkileyen sindirilemeyen besinsel liflere prebiyotik denir. Özellikle yararlı bakterilerin çoğalmasına ve bağırsaklara yerleşmesine yardımcı olur. Prebiyotikler ayrıca kabızlığa da iyi gelir. Mikrobiyota dengesi bahsettiğimiz birçok sebepten ötürü önemli ve bu dengeyi sağlayabilmek bizim seçimlerimize bağlı. Nasıl beslendiğimizin, besin tercihlerimizin mikrobiyotamız üzerine inanılmaz bir etkisi vardır. Bunu yapmak için: Prebiyotikler bağırsaklarımızdaki iyi-yararlı bakterilerin en sevdiği yiyecektir. İyi huylu bakterilere besin sağlamanın yanında onların çoğalabilmeleri için uygun ortamı da sağlarlar. Besinlerin sindirilemeyen lifleri dediğimiz bu prebiyotikler özellikle meyveler-sebzeler-tam tahıllar ve kuru baklagillerde bolca bulunur. Probiyotik seçimi kişiye özel olmalıdır. Mutlaka 2-3 hafta düzenli kullanılmalı ve etkisi gözlemlendikten sonra ya devam edilmeli ya da değiştirilmelidir. Uygun probiyotik seçimi için doktorunuz, eczacınız veya diyetisyeninize danışabilirsiniz. Kesinlikle doktor reçetesi olmadan kendi kendinize antibiyotik kullanmayın. Diyelim ki hasta oldunuz ve kullanmak zorunda kaldınız. Doktorunuz mutlaka yanında probiyotik yazacaktır. Yazmayı atladıysa da siz mutlaka eczacınıza danışarak başlayın. Ayrıca paketli ve işlenmiş gıdalar, yoğun şeker tüketimi, alkol ve koruyucu maddeler de bağırsak mikrobiyatanızı bozar. Mümkün olduğunca lif içeriği yüksek doğal yiyeceklerle beslenmeye çalışın.Unutmayın bağırsaklarınız ne kadar sağlıklı olursa ruh ve beden sağlığınız da o kadar iyi olacaktır…