Yüksek aylığın tamamı ile düşük aylığın yarısını alırsınız

Soru: 2008’de kaybettiğim babamdan dolayı SSK’dan yetim aylığı alıyorum. Geçtiğimiz ay Emekli Sandığı’ndan emekli annemi de kaybettim. Bekarım ve çalışmıyorum. Annemden de aylık alabilir miyim? Serap AKYÜZ Cevap: 1 Ekim 2008’den itibaren yürürlüğe konan uygulamaya göre; hem annesinden hem babasından aylık almaya hak kazanan çocuğa, yüksek olan aylığın tamamı, düşük olan aylığın yarısı bağlanmaktadır. Anne ve babanızdan bağlanacak yetim aylığından yüksek olanın tamamını, düşük olanının yarısını alabilirsiniz.

[[HAFTAYA]]

Kiracının dükkan devri için aldığı para vergiye tabi

Soru: İşlerim bozulduğundan kiracı olarak oturduğum dükkanı, boş olarak bir şirkete belli bir bedel karşılığı devredeceğim. Kira sözleşmemde, aynı şartlarda olmak kaydıyla dükkan sahibinin de uygun göreceği kişi veya kuruma devredebilir maddesi var. Dükkan sahibi de rıza gösteriyor. Şirket ödeyeceği parayı açıktan ödeyemiyor. Bana evrak imzalatmak istiyor. Evrak imzaladığımda bu para için vergi ödemem gerekir mi? SAİT Cevap: Gayrimenkullerin kiracılık hakkının devri karşılığı alınan tazminatlar ve peştamallıklar ile kiracıya ait tesisat ve malların yeni kiracıya devrinden doğan kazançlar, ‘arızi kazanç’ kapsamında Gelir Vergisi’ne tabi bulunuyor. Ancak, 2013’te arızi kazancın 21 bin TL’si Gelir Vergisi’nden müstesna tutulduğundan, bu tutarı aşan kısmı vergilendiriliyor. Dükkanı devredeceğiniz şirketten, kiracılık haklarınızı devretmeniz karşılığında alacağınız bedelin 21 bin TL’yi aşan kısmı, Gelir Vergisi’ne tabidir. Alacağınız bedel 21 bin TL veya daha az ise Gelir Vergisi ödemeniz gerekmiyor.

Ressam, heykeltraş, yazar ve sanatçılardan vergi alma çabası mevcut vergiyi de öldürür

Soru: Meclis’e sunulan vergi yasa tasarısına göre; ressam, heykeltraş, yazar gibi sanatçılardaki telif kazancı istisnasının kaldırılacağı ve defter tutarak vergiye tabi tutulacağı doğru mu? Bu ülkede, milyarlar kazanan ünlü sporcular vergi vermez, her gece sabahlara kadar gezen, adını ilk defa gördüğümüz lüks otolara binen, özel uçaklarında dünya jet sosyetesinde içinde ultra-lüks yaşamları olanlar vergi vermez, pek çok kulüp başkanı takımlarına yüz milyonlarca lira borç verdiği halde, vergi listelerinde adı olmaz, hatta çoğu kişi ne iş yaptıklarını dahi bilmez, koca koca şirketlerin vergi ödediğini duyan yoktu. Çiftçiden, tarım kesiminden vergi alınmaz. Yüksek bürokrat ve memurun toplam gelir içindeki vergi yükü yüzde 3’ü 4’ü geçmez. Bu ortamda sen kalk, gözünü; kalemiyle geçimini sağlayan yazar, çizer ve sanatçıya dik. Bu nasıl vergi kanunu? Bu nasıl adalet. Bu konuda acil bilgi verebilir misiniz? AYFER T. Cevap: Sorunuzdan moralinizin epeyce bozulduğu anlaşılıyor. Rahat olun, ortada henüz bir yasa yok. Yasa tasarısı var. Önümüzde de üç önemli seçim var. İktidar partisinin yetkilileri akıllıdır. Bu şekilde bir yasa çıkararak kendi ayaklarına kurşun sıkmazlar. Çünkü; sizin tanımınızla yazar, çizer, ressam ve heykeltraş gibi sanatçılardan çok ciddi vergi alınıyor. Telif kazançları istisnası sadece beyan külfetini kaldırıyor. Yoksa telif kazançlarında yüzde 17 oranında Gelir Vergisi stopajı yapılıyor. Hem de brüt kazanç üstünden, yani sanatçının gelirinden (hasılatından) herhangi bir gider indirilmeden. Ayrıca yüzde 18 oranına sorumlu sıfatıyla KDV tarh ve tahakkuk ettiriliyor. Bu kadar vergiyi hangi kesim ödüyor, göstersinler bakalım. Sanatçılar toplumda en fazla vergi ödeyen kesimin başında geliyor. Bu kesime bir de beyan yükümlülüğü getirilirse, bunun adı vergi alma olmaz. Olsa olsa eziyet olur. Meclis komisyon veya genel kurul görüşmelerinde bu hatadan dönüleceğini tahmin ediyorum. Sanatçıya defter tutturup, giderlerini düşme imkanı verildiğinde, daha az vergi alınır. Esasında bu filmi daha önce seyretmiştik 1998’de Maliye Bakanı Zekeriya Temizel döneminde benzer bir yasa çıkarılmış, ancak gerek yapılan yanlışlığın anlaşılması, gerekse toplumda gördüğü olağanüstü tepki üzerine geri adım atılmıştı. Bu kez yasa çıkmadan yanlışlığın düzeltileceğini tahmin ediyoruz.

Süreci uzatılan sözleşme için Damga Vergisi ödenmesi gerek

Soru: Kira sözleşmesi sürenin bitiminde taraflarca aynı şartlarda süre uzatıldığında (sözleşmenin altına madde ekleyerek), sözleşme ilk düzenlendiği zaman ödendiği gibi, Damga Vergisi ödemek gerekiyor mu? GÜLAY Cevap: Damga Vergisi Kanunu’na göre; belli bir parayı ihtiva eden mukavelelerin müddetinin uzatılması halinde, aynı miktar ve nispete Damga Vergisi ödenmesi gerekiyor. Kira sözleşmesinin süresi yeni bir madde ekleyerek uzatılması halinde, sözleşmede belirtilen yıllık kira tutarı üstünden binde 1.89 oranında Damga Vergisi ödenmesi lazım.

Bağ-Kur’lunun doğum borçlanma hakkı yok

Soru: Kendi işyerimde Bağ-Kur’luyken 2005’te doğum yaptım. 3.5 yıl prim ödememi doldurup SSK’dan emekli olmak için şu an başka bir işyerinde sigortalı çalışıyorum. Doğum borçlanması yapıp hemen emekli olabilir miyim? SEVİLAY Cevap: Doğum borçlanması sigortalı çalışan kadınlara tanınan bir hak. Bağ-Kur’lu kadınlar bu haktan yararlanamıyor. Çocuğunuzu Bağ-Kur’luyken dünyaya getirdiğinizden doğum borçlanması yapamazsınız. Bağ-Kur başlangıç tarihinizi ve Bağ-Kur prim ödeme gün sayınızı bildirirseniz, ne zaman emekli olabileceğinizi hesaplayabiliriz.